Łagodny rozrost stercza według Amerykańskiego Towarzystwa Urologicznego BHP dotyczy około połowy mężczyzn w wieku 51-60 lat, oraz ponad 90% mężczyzn powyżej 80. roku życia. Szacuje się, że w Polce bisko dwa miliony mężczyzn powyżej 50. r. ż. doświadcza objawów łagodnego przerostu prostaty. Jest więc to jedna z najczęściej występujących chorób układu moczowo-płciowego u mężczyzn w tej grupie wiekowej. Łagodny rozrost gruczołu krokowego jest jednorodnym zespołem zmian patofizjologicznych, objawów i dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych, które w znaczący sposób wpływa na codzienne funkcjonowanie chorego.
Czym jest prostata?
Jedną z części męskiego układu płciowego jest gruczoł krokowy. Położony jest on poniżej pęcherza moczowego, przylegając bezpośrednio do odbytnicy. Prostata otacza cewkę moczową, która jest ostatnią częścią układu moczowego. Zdrowy gruczoł krokowy kształtem przypomina stożek, jednak w przypadku jego przerostu zaczyna naciskać na pęcherz moczowy, co powoduje utrudnienia w odpływie moczu. Amerykańskie Towarzystwo Urologiczne BPH szacuje, że rozrost gruczołu krokowego dotyczy około połowy mężczyzn w przedziale wiekowym 51-60 lat, oraz ponad 90% mężczyzn powyżej 80 lat. Tak duża liczba związana jest z faktem, że rozrost tego gruczołu jest naturalną konsekwencją starzenia się organizmu.Przyczyny przerostu prostaty
Niestety pomimo tak powszechnego występowania tego schorzenia nie udało się jednoznacznie określić dokładnych przyczyn jego występowania. Na podstawie wyników szeregu przeprowadzanych badań naukowcy wyodrębnili cztery główne czynniki, które odgrywają dużą rolę w rozwoju przeprostu prostaty. Są to: poziom hormonów płciowych, udział czynników wzrostu, rola białka wiążącego hormony płciowe (SHBG) stężenie mediatorów zapalnych (prosaglandyny i leukotrienów). Jednak najpowszechniejsza hipoteza tłumacząca przerost prostaty mówi o wzroście syntezy dihydrotestosteronu (DHT) z jednoczesnym wzrostem stosunku estrogenów do androgenów. Liczne badania wykazały 2-6 krotnie większy poziom DHT u osób z przerostem prostaty.Przerost prostaty – objawy
Dolegliwości związane z przerostem prostaty dotyczą przede wszystkim problemów z oddawaniem moczu. Spowodowane jest to zwężeniem cewki moczowej, a tym samym upośledzeniem funkcji pęcherza moczowego. Można je podzielić na przeszkodowe – czyli zwężenie i/lub osłabienie strumienia moczu czy uczucie zalegania moczu w pęcherzu oraz podrażnieniowe – czyli częstomocz, nagłe parcie na mocz, konieczność częstego wstawania w nocy w celu oddania moczu czy uczucie nie w pełni opróżnionego pęcherza. Najpowszechniejszymi objawami towarzyszącymi chorobom prostaty są:- częstomocz (potrzeba oddawania moczu średnio co 1-2 godziny);
- potrzeba wstawania więcej niż dwa razy z w nocy w celu oddania moczu;
- wydłużony czas oddawania moczu;
- słaby strumień moczu;
- przerywany strumień moczu;
- trudności w rozpoczęciu oddawania moczu;
- pojawienie się krwi w moczu;
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza pomimo oddania moczu;
- wysiłek podczas oddawania moczu;
- uczucie ciągłego ucisku na pęcherz;
- uczucie nagłego parcia na pęcherze i potrzeba natychmiastowego oddania moczu;
- nietrzymanie moczu.
- stadium 1 – kompensacji mięśniówki pęcherza moczowego, objawiające się częstym oddawaniem moczu o słabym strumieniu, odczuwaniem bóli podczas oddawania moczu, przebudzanie w nocy w celu oddania moczu;
- stadium 2 – początkowa niewydolność pęcherza moczowego polegające na pogłębieniu wcześniejszych objawów oraz nie możność całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego;
- stadium 3 – niewydolność pęcherza moczowego – dotyczy całkowitego upośledzenia czynności pęcherza moczowego oraz upośledzenia czynności nerek.
Jak przebiega diagnostyka przerostu prostaty?
Współcześnie proces diagnostyczny przerostu prostaty nie jest skomplikowany. Wykorzystuje się do niego przede wszystkim badanie USG oraz wykonuje badania laboratoryjne polegające na ocenie poziomu antygenu sterczowego (PSA we krwi). Pierwszym etapem jest rozmowa z lekarzem urologiem dotycząca występujących objawów. W dalszej kolejności lekarz wykonuje ręczne badanie prostaty per rectum (przez odbyt), dzięki czemu możliwe jest określenie wielkości, kształtu oraz symetrii gruczołu prostaty. Ostatnimi etapami diagnozy są wspomniane wcześniej badania. U pacjentów z przerostem gruczołu prostaty poziom PSA znacząco wzrasta. Badanie to stanowi element standardowego badania urologicznego zlecanego mężczyznom powyżej 50. roku życia. Badanie USG wykonywane jest w celu precyzyjnego określenia rozmiaru oraz budowy gruczołu, a także określeniu ilości moczu, który pozostał w pęcherzu po oddaniu moczu. Wczesna diagnostyka i podjęcie leczenia znacząco wpływa na jakość życia pacjentów, ponieważ eliminuje uporczywe objawy tej choroby. Chroni także przed wystąpieniem wielu poważnych powikłań. Zaleca się, aby mężczyźni powyżej 50. roku życia odbywali regularne wizyty u urologa w celu kontroli gruczołu prostaty.Przerost prostaty – leczenie
Leczenie przerostu prostaty uzależnione jest przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby. Duże znaczenie odgrywa także wiek pacjenta. W pierwszych stadiach (czyli przy łagodnym przeroście prostaty) najczęściej stosuje się leczenie farmakologiczne, z wykorzystaniem leków, których działanie opiera się na zmniejszeniu napięcia mięśni gładkich napinających się w obszarze przeszkody pod pęcherzowej, tym samym łagodząc występujące dolegliwości podrażnieniowe. U większości pacjentów stosuje się także leczenie skojarzone, podając leki, które wypływają na środowisko hormonalne gruczołu. Leki te hamują przemiany testosteronu w dihydrotestosteron. Terapia skojarzona najczęściej stosowane są u pacjentów z gruczołem korkowym przekraczającym 40-60 ml. Najczęściej stosowanymi lekami są a-blokery, zaś w dalszej kolejności preparaty blokujące hormony. Wdrożenie leczenia farmakologicznego najczęściej powoduje zatrzymanie rozwoju rozrostu prostaty, jeśli jednak nie przynosi oczekiwanych rezultatów zaleca się wprowadzenie leczenia zabiegowego. Głównymi wskazaniami do operacji są:- nasilone objawy przeszkodowe;
- kamica pęcherza moczowego, jako konsekwencja zalegania moczu lub cofania moczu do górnych dróg moczowych;
- nawracające infekcje układu moczowego;
- krwiomocz o udowodnionym pochodzeniu z gruczołu krokowego.
Zapalenie prostaty i rak prostaty a rozrost stercza
Wśród chorób gruczołu krokowego rozrost tkanki gruczołu krokowego nie jest jedynym zagrożeniem. Do innych chorób, dających uciążliwe objawy ze strony układu moczowego, zalicza się zapalnie oraz raka prostaty. Zapalenie prostaty jest przypadłością, która może wystąpić w każdym wieku i mieć formę ostrą lub przewlekłą. Za ostre zapalenie gruczołu krokowego odpowiadają najczęściej infekcje (bakteryjne, wirusowe) lub długie cewnikowanie pacjenta, przebyty zabieg urologiczny lub występowanie kamicy sterczowej. Do objawów ostrego zapalenia prostaty zalicza się gorączkę, częstomocz, pieczenie i ból podczas mikcji oraz ropny wysięk z cewki moczowej. Mogą pojawić się także dolegliwości bólowe części krzyżowej kręgosłupa. Przewlekłe zapalenie prostaty można podzielić na bakteryjne, które występuje na skutek niedoleczonej infekcji jak również na niebakteryjne (występuje na skutek różnych czynników, w tym zaburzenia napięcia cewki moczowej i prostaty). Do objawów przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego zalicza się dolegliwości bólowe prącia i krocza, ból przy mikcji oraz przy wytrysku, zaburzenia erekcji, uczucie parcia na pęcherz moczowy. Jeszcze innym i bardzo poważnym schorzeniem prostaty jest nowotwór prostaty, który może latami rozwijać się bezobjawowo. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, które rekomenduje się rozpocząć już po 40. roku życia. Wśród objawów raka prostaty wymienia się częste oddawanie moczu, słaby i przerywany strumień moczu, obecność krwi w moczu lub w spermie, nietrzymanie moczu, ból i pieczenie przy mikcji. Przerost prostaty nie oznacza rozwoju raka gruczołu krokowego. Natomiast powiększenie się gruczołu i objawy, jakie są z tym związane (w tym zaburzenia oddawania moczu), są wskazaniem do leczenia.Powiększenie gruczołu krokowego – najważniejsze informacje
Prostata jest występującym jedynie u mężczyzn gruczołem umiejscowionym poniżej pęcherza moczowego. Dotyczy około połowy mężczyzn w przedziale wiekowym 51-60 lat, oraz ponad 90% mężczyzn powyżej 80 lat. Pomimo tak powszechnego występowania tego schorzenia nie udało się jednoznacznie określić przyczyn jej występowania. Najpowszechniejsza hipoteza tłumacząca przerost prostaty mówi o wzroście syntezy dihydrotestosteronu (DHT) z jednoczesnym wzrostem stosunku estrogenów do androgenów. Pierwsze objawy przerostu prostaty doczyta między innymi potrzeby częstego oddawania moczu o słabym strumieniu, odczuwaniem bólu podczas oddawania moczu, potrzeby oddawania moczu w nocy. Wraz z rozwojem choroby niemożliwe jest całkowite opróżnienie pęcherza, w konsekwencji czego dochodzi do uszkodzeń nerek oraz całkowitego upośledzenia czynności pęcherza moczowego. Leczenie przerostu prostaty uzależnione jest przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby. W pierwszych stadiach najczęściej stosuje się leczenie farmakologiczne, natomiast leczenie chirurgiczne wdrażane jest najczęściej w 3 i 4 stadium zaawansowania choroby, u pacjentów z zaawansowanymi dolegliwościami mikcyjnymi, które skutkują zatrzymaniem się moczu.
Autor: Klaudia Prus, Koordynator Opieki Domowej w Care Experts
Źródła:
- Nawrot J., Surowce roślinne stosowane w łagodnym przeroście gruczołu krokowego, www.researchgate.net/profile/Joanna-Nawrot/publication/267200723_Surowce_roslinne_stosowane_w_lagodnym_przeroscie_gruczolu_krokowego/links/5497eaf30cf29b9448263bca/Surowce-roslinne-stosowane-w-lagodnym-przeroscie-gruczolu-krokowego.pdf
- Boniecki R., Ocena dolegliwości związanych z łagodnym rozrostem prostaty, Geriatria 2011; 5, s. 257-266 www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201104_Geriatria_004.pdf
- Łagodny przerost prostaty ogranicza aktywność seksualną, Kurier Medyczny
- Szopiński T., Dobtuch J., Chłosta P. L., Borówska A., Leczenie farmakologiczne łagodnego rozrostu stercza, Postępu Nauk Medyznych, t. XXV, nr 4, 2012, pnm_2012_362-370.pdf (pnmedycznych.pl)
- Szczęch R., Narkiewicz K., Łagodny rozrost prostaty, Choroby Serca i Naczyń 2009, tom 6, nr 1, s. 47-48
- 2014_PEO_CWW_rak_gruczolu_krokowego.pdf (wco.pl)
Zostaw komentarz