Reumatyzm – przyczyny

reumatyzm przyczyny

Termin reumatyzm obejmuje ponad 150 różnych schorzeń, które charakteryzują się występowaniem zmian w tkance łącznej, przede wszystkim w stawach. Współcześnie jest to choroba nieuleczalna, jednak nieustanny rozwój medycyny zapewnia chorym coraz lepsze metody leczenia, które znacząco wpływają na jakość ich życia. Chociaż przyczyny reumatyzmu nie zostały dobrze poznane, wskazuje się wiele czynników, mogących mieć wpływ na rozwój chorób reumatycznych.

Czym jest reumatyzm?
Reumatyzm przyczyny
Objawy reumatyzmu
Jak się diagnozuje reumatyzm?
Reumatyzm – leczenie
Podsumowanie

Czym jest reumatyzm

Zmiany demograficzne, które charakteryzują się wydłużeniem życia współczesnych ludzi prowadzą do wzrostu populacji osób po 60 r.ż. Zespoły bólowe, które wywodzą się z tkanek miękkich okołostawowych uważane są za jedną z podstawowych przyczyn bólu układu ruchu u seniorów. Dolegliwości reumatyczne są powszechne – zgodnie z oświadczeniem Parlamentu Europejskiego w sprawie chorób reumatycznych 2009/C 285 E/11 – dotyczą 30-40% europejskiej populacji. Szacuje się, iż około 400 tysięcy osób w Polsce cierpi na schorzenia stawów.

Reumatyzm tkanek miękkich jest terminem, który budzi wiele zastrzeżeń w gronie lekarzy, którzy zaznaczają, iż nie istnieje żadna choroba czy zespół kliniczny o tej nazwie. Termin reumatyzm tkanek miękkich należy rozumieć bardzo szeroko, obejmuje bowiem liczne oraz zróżnicowane zespoły bólowe, głównie układu ruchu.

Choroby reumatyczne dzieli się na:

  • zapalne – np. reumatoidalne zapalenie stawów,
  • niezapalne – do których zalicza się między innymi choroba zwyrodnieniowa stawów,
  • takie, których objawy w obrębie stawów stanowią przejaw innej choroby ogólnoustrojowej.

Najbardziej znanym podziałem chorób reumatycznych jest klasyfikacja zaproponowana w 1983 r. przez American Rheumatism Associacion, która dzieli objawy na 10 głównych grup, a każda z nich dzieli się na kilka mniejszych.

Najczęściej występującymi chorobami reumatycznymi są: choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, zespół Reinera, zapalenia ścięgien czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.

Reumatyzm może obejmować pojedyncze stawy (np. nadgarstek) lub wiele stawów (np. dużą część kręgosłupa). Występujące dolegliwości bólowe są na tyle silne, iż bardzo często chorzy nie są w stanie normalnie funkcjonować. Oprócz bólu najbardziej charakterystycznymi objawami są obrzęk oraz zaczerwienienie w obrębie zaatakowanego stawu. W późniejszym etapie choroby – zwłaszcza nieleczonej – może dojść do upośledzenia funkcji stawu, występuje ograniczenie lub całkowite uniemożliwienie ruchu w stawie, a niekiedy dochodzi do trwałej deformacji tkanek.

Reumatyzm przyczyny

Jak dotąd nie ustalono dokładnych przyczyn występowania chorób reumatycznych. Uważa się, iż na ich rozwój może mieć wpływ układ immunologiczny, czynniki genetyczne, infekcje, a nawet – w niektórych przypadkach – zażywane leki.

reumatyzm przyczyny - wiek

Istnieje wiele czynników, które mogą mieć wpływ na powstawanie zespołów bólowych, które zaliczane są do reumatyzmu tkanek miękkich. Związane jest to między innymi z różnorodnością chorób reumatycznych. Bardzo często przyczyną ich powstawania jest wielokrotne naprężanie tkanek między innymi w wyniku wad postawy czy nieergonomicznych warunków pracy. Tkanki okołostawowe charakteryzują się elastycznością, jednak wraz z wiekiem – w wyniku starzenia się kolagenu i całego organizmu – stają się coraz bardziej podatne na uszkodzenia.

Niestabilność stawów oraz przeciążania elementów układu ruchu wpływają również na uszkodzenia oraz podrażnienia tkanek miękkich. Istotne zmiany mogą powstać również w przebiegu zapaleń stawów oraz chorób układowych tkanki łącznej. Powstały obrzęk może powodować ucisk na sąsiadujące struktury, również nerwy, co skutkuje powstaniem bólu neuropatycznego.

W patogenezie reumatyzmu istotną rolę odgrywają także czynniki genetyczne oraz hormonalne. Reumatyzm częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Z przeprowadzonych badań wynika, iż w rodzinach, w których występował reumatyzm, prawdopodobieństwo kolejnego zachorowania jest znacząco większe. Dotyczy to w głównej mierze typów choroby powiązanych ze starczą degradacją tkanki łącznej.

Niekiedy reumatyzm jest przyczyną występowania innych chorób, na przykład nowotworów takich jak chłoniaki czy szpiczak mnogi.

Choroby narządu ruchu zaliczane są do grupy schorzeń, których częstotliwość występowania wzrasta wraz z wiekiem. Ma to związek między innymi z:

  • nagromadzeniem w ciągu życia uszkodzeń w układzie ruchu,
  • starzeniem się struktur w obrębie tkanki łącznej, zwłaszcza utrata sprężystości chrząstki oraz ograniczenia zdolności naprawczych,
  • starzeniem się układu immunologicznego, co skutkuje zmniejszoną odpornością organizmu na niektóre antygeny oraz zwiększoną skłonnością do powstawania cytokin prozapalnych; istotnym jest także występowanie zaburzeń immunologicznych – atakowanie własnych komórek (np. w przebiegu sarkoidozy czy tocznia, czy przebycie poważnej infekcji),
  • ograniczeniem sprawności w obrębie układu mięśniowego oraz nerwowego, których prawidłowe funkcjonowanie zapewnia prawidłową stabilizację stawów.

Objawy reumatyzmu

Choroby reumatyczne objawiają się przede wszystkim charakterystycznymi bólami stawów, które znacząco utrudniają wykonywanie ruchów. Występuje sztywność stawów, obrzęk oraz zaczerwienienie.

W rozpoznaniu choroby reumatycznej bardzo ważnym jest określenie lokalizacji występowania bólu oraz obrzęków.

reumatym przyczyny - objawy

Poniżej przedstawiono trzy najbardziej charakterystyczne choroby reumatyczne oraz ich typowe objawy.

  • Reumatoidalne zapalenie stawów charakteryzuje się objawami, które występują symetrycznie i obejmują małe stawy, np. dłoni. Zmiany powodują przykurcze palców z zanikami drobnym mięśni, które odpowiedzialne są za precyzję wykonywanych ruchów. Charakterystycznym jest także występowanie guzków reumatoidalnych, które zlokalizowane są w ścięgnach oraz pod skórą.
  • Zesztywniające zapalenie kręgosłupa – bóle umiejscowione są w stawach kręgosłupa oraz obręczy barkowej. Często występuje przegięcie grzbietu. Ból oraz obrzęk mają charakter przemijający.
  • Zespół Reitera charakteryzuje się zapaleniem stawów wraz z ropnym zapaleniem cewki moczowej oraz zmianami zapalnymi w rogówce i tęczówce oka.

Jak się diagnozuje reumatyzm?

Fachowa diagnoza reumatyzmu nie jest prosta ze względu na jej niecharakterystyczny przebieg. W celu zdiagnozowania reumatyzmu wykonuje się szereg badań laboratoryjnych oraz analiz obrazowych. Na zmiany reumatyczne wskazuje między innymi wysokie stężenie białka ostrej fazy, wysoki poziom OB czy anemia oraz podwyższona liczna białych krwinek.

Aby zlokalizować zmiany w stawach oraz tkankach okołostawowych wykonuje się badanie RTG, tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.

W niektórych przypadkach wykonywane jest badanie histopatologiczne zajętych chorobowo miejsc, w celu wykluczenia zmian nowotworowych.

Reumatyzm – leczenie

Reumatyzm jest grupą chorób nieuleczalnych, powodujących zmiany o charakterze degradacyjnym, które są nieodwracalne. Współczesna medycyna oferuje jednak szereg metod leczenia, które skutecznie spowalniają rozwój choroby, pozwalają na wdrożenie leczenia objawowego oraz podnoszą jakości życia pacjentów.

Niezmiernie ważnym jest, aby leczenie rozpocząć jak najszybciej. W przypadku chorób reumatycznych zbyt późne rozpoczęcie leczenia może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w obrębie narządu ruchu, zaś w przypadku kiedy zajmą narządy wewnętrzne – nawet do śmierci. Właśnie dlatego leczenie powinno rozpocząć się jak najszybciej, najlepiej w ciągu 6-12 tygodni od pojawiania się pierwszych objawów. Czas ten określany jest jako okno terapeutyczne. Leczenie podjęte w odpowiednim czasie daje największe szanse na osiągnięcie remisji, a więc ustąpienia objawów chorobowych, które w znaczącym stopniu utrudniają codzienne funkcjonowanie chorego.

Wdrożone przez lekarza leczenie zależne jest przede wszystkim od tego na jaką jednostkę chorobową cierpi dany pacjent. Najczęściej stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne. W leczeniu istotną rolę odgrywa fizjoterapia – bardzo często pozwala na powstrzymanie postępu choroby, czy nawet przywrócić niektóre funkcje uszkodzonych stawów.

Rehabilitacja w reumatyzmie
SPRAWDŹ NASZĄ OFERTĘ!

Podsumowanie

Reumatyzm jest określeniem, pod którym kryje się szereg chorób związanych ze zmianami w obrębie tkanek okołostawowych. Choroby reumatyczne dotyczą przede wszystkim osób starszych, po 60 r.ż. (istnieją zachorowania w młodszym wieku, stanowią one jednak niewielki procent). Szacuje się, iż współcześnie na reumatyzm pod różną postacią cierpi około 30-40% europejskiej populacji.

Przyczyny reumatyzmu nie zostały jak dotąd poznane. Istnieje jednak wiele czynników, które mogą mieć wpływ na rozwój chorób reumatycznych. W patogenezie reumatyzmu ważną rolę odgrywa starzenie się układu immunologicznego. Zmniejszona odporność organizmu wpływa na skłonność do powstawania cytokin prozapalnych oraz podatność organizmu na niektóre antygeny. Zaburzenia immunologiczne powodują także atakowanie własnych komórek. Należy również zwrócić uwagę na zmiany związane ze starzeniem się organizmu – przeciążania, nadwyrężenia, zmniejszona elastyczność tanek okołostawowych. Istotnym są także czynniki genetyczne – występuje zwiększone prawdopodobieństwo rodzinnego występowania zamian reumatycznych. Ponad to kobiety chorują częściej niż mężczyźni. W niektórych przypadkach reumatyzm jest konsekwencją toczących się w organizmie zmian nowotworowych np. szpiczaka mnogiego czy chłoniaka.

Objawy chorób reumatycznych różnią się w zależności od konkretnej jednostki chorobowej oraz od lokalizacji występowania. Jednak najbardziej charakterystycznymi objawami, które powinny skłonić do wizyty u lekarza, jest ból w okolicy stawów oraz występujący w tym miejscu obrzęk i zaczerwienienie.

Diagnostyka chorób reumatycznych obejmuje wywiad lekarski, badania krwi oraz badania obrazowe takie jak RTG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetycznych.

W leczeniu najważniejsze jest szybkie rozpoczęcie procesu leczenia, które powinno nastąpić w tak zwanym oknie terapeutycznym, czyli 6-12 tygodni od pojawiania się pierwszych objawów. Terapia obejmuje leczenie farmakologiczne oraz rehabilitację i fizjoterapię. Szybkie i odpowiednie leczenie może skutecznie zahamować rozwój choroby oraz znacząco wpłynąć na poprawę jakości życia pacjentów. Mimo iż choroby reumatyczne jak dotąd uznawane są za nieuleczalne, odpowiednio szybko wdrożone leczenie pozwala cieszyć się sprawnością przez wiele lat.

Autor: Klaudia Prus, Koordynator Opieki Domowej w Care Experts

Zobacz podobne artykuły:
Choroby przewlekłe – przegląd informacji
Reumatyzm – przegląd chorób reumatycznych
Reumatyzm – objawy choroby
Leczenie reumatyzmu

Bibliografia

Bender M., Skuteczne leczenie Reumatyzmu. 3 naturalne kroki do zdrowych stawów polecone przez lekarza, Vital, Białystok 2019,
https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:aCHR7sR0n4kJ:https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2018/01/Skuteczne-leczenie-reumatyzmu-_sklad_edited-2.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl

Kwiatkowska B., Raciborski F., Maślińska M., Kłak A., Gryglewicz J., Samel-Kowalik P., Wczesna diagnostyka chorób reumatycznych – ocena obecnej sytuacji i rekomendacje zmian, Instytut Reumatologii w Warszawie, Warszawa 2014, https://spartanska.pl/wp-content/uploads/raport_wczesna_diagnostyka_ChR.pdf

Jasik A., Marcinkowska-Suchowierska E., Bóle stawów u osób w wieku podeszłym, Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 5, 2011, http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2014/09/pnm_2011_402_409.pdf

Tatara T., Snakowska P., Rola diety w reumatoidalnym zapaleniu stawów – przegląd systematyczny badań, Medycyna Rodzinna 2015; 2 (18): 7-78

Smoleńska Ż., Zdrojewski Z., Odmienności w przebiegu chorób reumatycznych u osób w podeszłym wieku, Gerontologia Polska, to 18, nr 4, 169-175, http://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2016/05/2010-04-6.pdf

Szczepański L., Reumatyzm tkanek miękkich u osób w podeszłym wieku, Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej 2018; 118

5/5 - (4 votes)

Ten wpis ma 0 komentarzy

Komentarze zostały wyłączone.