Dom opieki dla chorych na Alzheimera – jak wybrać?

Dom opieki dla chorych na Alzheimera

Na całym świecie ponad 40 mln ludzi zmaga się z chorobą Alzheimera. Dotyka ona głównie osoby po 65. roku życia, a jeszcze większy procent zachorowań jest po 80. roku życia. Alzheimer prowadzi do nieodwracalnych zmian w mózgu. Wywołuje zmiany zachowania (od agresji po apatię). Zmiana osobowości chorego i jego powolna degradacja umysłowo-fizyczna, wymagają wielu zabiegów i dużo siły (także psychicznej) bliskich. Dlatego rodziny coraz częściej decydują się na dom opieki. Jak wybrać dom opieki dla chorych na Alzheimera? Kiedy zdecydować się na taki dom? Czym kierować się przy wyborze? O tym poniżej.

Wskazania do zamieszkania w domu opieki dla chorych na Alzheimera
Kryteria wyboru odpowiedniego ośrodka
Odległość, architektura i warunki
Oferta aktywności i terapia zajęciowa dla chorych na Alzheimera
Niezbędne formalności
Koszty pobytu w domu opieki dla chorych dla Alzheimera

Wskazania do zamieszkania w domu opieki dla chorych na Alzheimera

Kiedy zacząć się niepokoić? W którym momencie opieka w domu może okazać się niewystarczająca? Kiedy konieczne staje się zamieszkanie bliskiego z Alzheimerem w domu opieki? Wszystko zależy od stadium choroby, a to określa lekarz.

Po zdiagnozowaniu choroby Alzheimera i jej stadium, można wspólnie omówić, czy chory może funkcjonować samodzielnie w swoim domu (lub u rodziny). Chorego i rodzinę mogą wspierać wtedy wizyty lekarskie i pielęgniarskie. Jednak dom opieki dla chorych na Alzheimera to równorzędna, a często lepsza lub jedyna opcja. Rodziny decydują się na ten krok najczęściej wtedy, gdy chory już nie do końca zdaje sobie sprawę z realiów wokół niego, zagraża swojemu bezpieczeństwu lub bezpieczeństwu innych. Pewnym wyznacznikiem, stosowanym w wielu krajach, jest też moment przejścia na pampersy. Taka decyzja nigdy nie jest łatwa i rodzina może zmagać się z poczuciem winy, dlatego dobrze jest spotkać się z psychologiem. Istnieją także grupy wsparcia, poradnie i stowarzyszenia alzheimerowskie.

Warto dodać, że w centrach informatycznych, technologicznych na świecie trwają prace nad technologicznymi pomocami dla osób m.in. z Alzheimerem. Robotyczni „towarzysze”, moduły do sterowania głosem i rozpoznawania dźwięków mowy, narzędzia do wirtualnej rzeczywistości i gry konsolowe, które np. pomagają w uczeniu równowagi. Tak, to obecne i przyszłe wyposażenia domów opieki oraz rodzin i ich chorych bliskich.

Kryteria wyboru odpowiedniego ośrodka

Dom opieki dla chorych na Alzheimera może być państwowy lub prywatny, z pobytem stałym lub dziennym. Poza tym są też całodobowe zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze.
Można też sprawdzić ofertę turnusów rehabilitacyjnych w różnych placówkach.

Domy opieki powinny podlegać okresowym kontrolom i muszą spełniać standardy unijne. Zwróćmy uwagę na podejście opiekunów i personelu medycznego zarówno do chorego, jak i do jego rodziny. Empatia i szacunek są tu kluczowe. Poza tym zadajmy sobie pytania:

  • Czy czujemy się dostatecznie informowani?
  • Czy podopieczni traktowani są indywidualnie?
  • Czy nie ma problemu z przyniesieniem osobistych pamiątek, drobnych elementów wystroju z dawnego domu bliskiej osoby?
  • Czy rodzina jest zachęcana do współtworzenia planu opieki?

Dobrze również, jeśli dom opieki dla chorych na Alzheimera ma elastyczne podejście do godzin odwiedzin. Odwiedzając po raz pierwszy placówkę, można zaobserwować także stan ogólny przebywających tam pacjentów. Czy podopieczni mają zadbany wygląd? Czy mają zajęcie, towarzystwo? W jakim są nastroju? Ważne, by personel traktował starsze osoby jak dorosłych – nie ma potrzeby używania infantylnych zwrotów i pobłażliwego tonu.

Warto też zweryfikować, jakie są proporcje jeśli chodzi o liczbę pensjonariuszy i personel opiekuńczo-pielęgniarski. Na ilu pacjentów przypada jeden opiekun? Ile uwagi jest w stanie poświęcić jednej osobie? To bardzo istotne, bo ma to bezpośrednie przełożenie na jakość opieki w danym ośrodku.

Dom opieki dla chorych na Alzheimera – odległość, architektura i warunki

Odległość

Wybierając dom opieki dla chorych na Alzheimera, należy zwrócić uwagę między innymi na odległość. Dobrze, jeśli placówka jest w pobliżu domu lub w okolicy, do której bezproblemowo można dotrzeć różnymi środkami transportu. W ten sposób bliższa i dalsza rodzina, przyjaciele będą mogli odwiedzać z łatwością chorego lub szybko reagować na wezwania personelu.

Wyżywienie na miejscu

Oczywistą kwestią, ale wartą sprawdzenia, jest stan sanitarny obiektu (zajrzyjmy do łazienki, sali jadalnej itp.), a także wyżywienie. Dopytajmy, czy gotowane jest na miejscu i w jakich warunkach, według jakich zasad. Jeśli catering – to skąd przywożony, jak jest serwowany. Estetyka i zapach posiłków są również bardzo istotne dla ogólnego komfortu. Czy rodzina i personel towarzyszą pacjentom w posiłku albo mają taką możliwość w określonych porach? Jakie są możliwości jeśli chodzi o specjalne, zdrowotne wymogi żywieniowe pensjonariuszy?

Przyjazna i dostosowana do potrzeb architektura

Upewnijmy się, że dom opieki dedykowany osobom z chorobą Alzheimera został dobrze zaprojektowany. Czy nie ma barier architektonicznych? Czy oznaczenia przestrzeni są widoczne i przyjazne?

Ważną rzeczą jest też wielkość pokoi w domu opieki dla chorych na Alzheimera i wyposażenie wnętrz. Czy pokoje są czyste i obszerne? Czy oświetlenie jest dobrze rozplanowane, czy obok łóżka jest np.szafeczka podręczna i lampka? Ważne są rozwiązania kolorystyczne – zbyt dużo bieli i „przeszklenia” może utrudniać chociażby wycelowanie dłonią do poręczy czy klamki, ponadto może kojarzyć się ze szpitalem. Kontrastowe połączenia pomogą pacjentom w codziennym funkcjonowaniu: kolor mebli powinien kontrastować z kolorem podłogi, kolor poręczy z kolorem ściany itd. w starszym wieku jest większa wrażliwość na ostre światło i rozróżnianie np. błękitu zestawionego z zielenią. Podłogi powinny być antypoślizgowe. Powinna działać klimatyzacja i być regularnie czyszczona.

Istotne są takie oznaczenia pokoi pensjonariuszy, które pozwolą im w łatwy sposób odnaleźć właściwe drzwi. W jednym z amerykańskich ośrodków zastosowano np. fototapetę, która imitowała drzwi wejściowe do jej domu. Ale wystarczą też proste oznaczenia graficzne lub napisanie przy drzwiach adresu dawnego miejsca zamieszkania (to pozwala uspokoić osoby, które nagle stwierdzają, że chcą wrócić do siebie do domu. Adres na drzwiach daje im poczucie, że są u siebie). Warto umieścić w pokoju pamiątki, a nawet niektóre meble z własnego domu. To pozwoli łatwiej odnaleźć się w sytuacji i poczuć jak u siebie.

Odpowiednio dobrany wystrój pokoi – pod względem zarówno estetyki, jak i bezpieczeństwa pacjentów – ma istotny wpływ na przechodzenie stadiów choroby.
Jeśli dom opieki dla chorych na Alzheimera ma tzw. „ładny widok z okien”, potraktujmy to jako ogromny plus. Osoby z zaburzonymi stanami osobowości, mogą lepiej czuć się w ogrodzie czy blisko lasu. Nam także będzie przyjemniej spędzać czas z bliską osobą wśród przyrody.
Dom opieki dla chorych na Alzheimera jak wybrac

Oferta aktywności i terapia zajęciowa dla chorych na Alzheimera

Każdy dom opieki, szczególnie zaś ten dedykowany osobom cierpiącym na demencję i Alzheimera, powinien realizować program aktywności. Jest on indywidualnie dobierany podczas terapii konkretnego pacjenta, ale zawiera też wspólne działania. Podopieczni razem mogą uczestniczyć na przykład w zajęciach plastycznych czy spacerach na świeżym powietrzu, a także w praktykach religijnych. Istnieją też dostępne dla wszystkich strefy relaksu, wyciszenia czy spotkań. Tematem rozmów może być obserwowane akwarium albo „przezroczyste mrowisko” ustawione w sali lub holu. Biblioteka z różnymi poziomami lektur to dodatkowy atut. Istnieją specjalne książki dla osób z chorobą Alzheimera.

Dom opieki dla chorych na Alzheimera terapia zajeciowa

Terapia zajęciowa

Ważne jest, by zajęcia były prowadzone przez terapeutów przygotowanych i mających doświadczenie w pracy z pacjentami dotkniętymi tą chorobą.

W ofercie zajęć są zazwyczaj proste gry pamięciowe, bo to pamięć najbardziej zawodzi w tej chorobie. Memo (obieranie par obrazkowych), a nawet puzzle, do których wraca się raz na tydzień, są dobrym ćwiczeniem. Powtarzanie i przypominanie czynności dobrze działają na dotkniętych otępieniem. Dla ćwiczenia koordynacji oko-ręka, dobre są działania związane z chwytaniem, sięganiem, nabieraniem, rozciąganiem itp. Będą to m.in.: układanie form z klocków, sortowanie przedmiotów, rozplątywanie węzłów, badaniem dłonią faktur różnych materiałów. Pamięć i koordynację ruchów ćwiczą też zajęcia związane z wycinaniem, tworzeniem albumów zdjęć, kolaży itp.

Wśród aktywności nie powinno zabraknąć muzyki, a nawet tańca. Przypominanie sobie chociażby urywków znanych dawniej piosenek, kroków sprawia radość podopiecznym. Jeśli nasz bliski grał na jakimś instrumencie, może próbować grać i teraz – pamięć ćwiczonej latami umiejętności często okresowo wraca.

Aktywność fizyczna

Ważna jest aktywność fizyczna i odpowiednio dobrane ćwiczenia rehabilitacyjne. Czy na miejscu są fizjoterapeuci. Czy zajęcia rehabilitacyjne odbywają się codziennie?

Doskonałą przestrzenią dla wielu chorych jest ogród i możliwości jakie stwarza. Obserwacja ptaków, zjawisk atmosferycznych i roślinności to tematy do rozmowy, przywoływania wspomnień i określeń. Działania związane z ogrodnictwem to z kolei możliwość aktywności fizycznej i poczucia satysfakcji dotyczącej sadzenia, grabienia, podlewania itp.

Ponieważ choroba Alzheimera ma różne stadia, oferta na przykład naszego domu opieki dla chorych na Alzheimera, uwzględnia Strefę Wzmożonej Opieki. Jest ona skierowana do pacjentów w najtrudniejszej fazie choroby.

Co w weekendy i święta?

Wybierając dom opieki dla chorych na Alzheimera, zwróćmy uwagę, czy aktywności odbywają się też w weekendy oraz wieczorami. A może dom opieki prowadzi współpracę z wolontariuszami – młodzieżą, która odwiedza mieszkańców i wprowadza element nowości w rozmowach, aktywnościach? To sprawdzona metoda na ćwiczenie nawiązywania więzi, odnajdywania dawnych pozytywnych emocji u osób chorych. Poczucie przynależności społecznej jest bowiem ważne w procesie terapii. Takie praktyki są obecne w wielu zagranicznych programach opieki nad chorymi na Alzheimera.

Niezbędne formalności

Jeszcze dość niedawno istniały tylko państwowe domy pomocy społecznej (DPS). Kieruje tam lokalny ośrodek pomocy społecznej (OPS). Do podania od chorej osoby, trzeba dołączyć zaświadczenie o dochodach, chorobach, pobytach w szpitalu oraz diagnozę lekarską. Na podaniu musi widnieć podpis osoby kierowanej do placówki lub -jeśli to niemożliwe- decyzja sądu rodzinnego. Następnie pracownik socjalny odwiedza rodzinę i po jego raporcie rozpoczyna się oczekiwanie na miejsce w DPS (nawet do kilku lat). Taka sama procedura dotyczy aplikacji do do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego lub opiekuńczo-leczniczego.

Rozwiązaniem szybszym (co jest istotne przy tej chorobie) są prywatne domy opieki dla chorych na Alzheimera. Tu także należy zgromadzić dokumentację medyczną, ale pierwszy kontakt często jest przez formularz online, następnie to chory z bliskimi wizytuje dom opieki dla chorych na Alzheimera. Należy mieć przy sobie dowód osobisty. W ofercie domu opieki dla chorych na Alzheimera ważna jest początkowa szczegółowa diagnoza pacjenta. Konsultacje obejmują m.in. kontakt z psychologiem, specjalistą od geriatrii, neurologiem i psychoneurologiem.

Jeśli po obu stronach zapada pozytywna decyzja, podpisywana jest umowa.

Pamiętaj! Dokładnie przeczytaj umowę, sprawdź, czy są tam uwzględnione zapisy o warunkach pobytu (udogodnienia, opis wyżywienia, opis opieki lekarsko-pielęgniarskiej, informacje o zaplanowanych aktywnościach).

Koszty pobytu w domu opieki dla chorych dla Alzheimera

W domach opieki dla chorych na Alzheimera budowanych i prowadzonych przez państwo, koszty dzielą się w następujący sposób:

  • 70% pokrywa renta/emerytura skierowanej do ośrodka osoby
  • resztę opłaca rodzina
  • gmina dopłaca ewentualny brak.

Oferta prywatnych domów opieki dla chorych na Alzheimera jest o wiele bogatsza, zawiera wiele elementów opieki i terapii. Obecność pielęgniarska jest stała, lekarze są dostępni, pracownie rehabilitacyjne i warsztatowe są świetnie wyposażone. Stąd cenniki tych placówek wahają się od 4 do 7 tysięcy złotych za pobyt miesięczny stały i od 10 do 15 złotych za godzinę przy opiece dziennej. Różnica wynika z oferowanych warunków i kompleksowości oferty na miejscu na przykład specjalistycznej, zajęciowej, pokoju 1-2 osobowego czy wieloosobowego.

Zobacz podobne artykuły:
Opieka nad osobami starszymi
Dom spokojnej starości – jak zacząć temat?
Patogeny alarmowe – co to jest?
Alzheimer – przyczyny choroby
Alzheimer – objawy i stadia choroby
Alzheimer – etapy choroby
Alzheimer – leczenie i opieka
Choroba Alzheimera – test
Alzheimer jest dziedziczny?
Choroba Alzheimera – gdzie szukać pomocy?
Bliski ma Alzheimera – jak się przygotować na przyszłość?
Opieka nad chorym na Alzheimera: komunikacja i aktywności

Bibliografia

Iwona Benek, Anna Szewczenko; Ergonomia w projektowaniu obiektów z funkcją opieki dla osób starszych, Zeszyty Naukowe, Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie, 2-3 (27), ss.79-95, 2015, http://yadda.icm.edu.pl
Magdalena Durda; Organizacja opieki nad osobami z demencją w Polsce na tle krajów rozwiniętych i rozwijających się, Gerontologia Polska, tom 18, nr 2, ss. 76-85, gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2016/05/2010-02-5.pdf

I. Karwowska, A Gomuła, J Szwarc–Woźniak; Opieka i pielęgnowanie pacjentów z chorobą Alzheimera, Zeszyty Naukowe, nr 51, ss.39-47, 2013.

Karolina Kramowska, Edukacja dzieci w zakresie problemu demencji w szkole i środowisku lokalnym, Pedagogika, t. 34, nr 2, 2017, apcz.umk.pl/czasopisma/index.php

Adam Lech; Choroba Alzheimera jako czynnik modyfikujący funkcjonowanie rodzin, Pogranicze.Studia Społeczne, t. XXIV, ss.211-242, 2014, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/

Jerzy Leszek; Choroba Alzheimera: wybrane zagadnienia biologiczne i kliniczne, Wydawnictwo Continuo, 2016.

Justyna Sadlik; Projektowanie dla osób starszych i niepełnosprawnych, Środowisko Mieszkaniowe, nr 19, 2017, suw.biblos.pk.edu.pl/downloadResource&mId=2279958

Iwona Sarzyńska-Długosz; Poradnik dla pacjentów neurologicznych, ich bliskich oraz opiekunów: udar mózgu, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, Fundacja Wygrajmy Zdrowie, 2015.

Kenneth P. Scileppi; Jak opiekować się rodzicami, którzy kiedyś opiekowali się Tobą, Bellona, 2008.

Katarzyna Urbańska, Dorota Szcześniak i in.; Program wsparcia Centrum Spotkań – amsterdamski program zintegrowanego wsparcia dla osób z otępieniem i ich opiekunów, Postępy Psychiatrii i Neurologii, t. 25, nr 1, 2016.

Andrzej Wieczorek; Gerontechnologia w rozwiązywaniu problemów osób starszych, [w:] SYSTEMY WSPOMAGANIA W INŻYNIERII PRODUKCJI Inżynieria Systemów Technicznych, zeszyt 2 (14), ss. 358-370, 2016.

Marek Żak, Szymon Krupnik, Grzegorz Puzio i in.; Wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości i gier konsolowych w profilaktyce upadków osób starszych, Gerontologia Polska, t. 22, nr 1, ss.9-13, 2014.

5/5 - (17 votes)

Ten wpis ma 4 komentarzy

  1. Krystyna says:

    Opiekuję się mężem z chorobą Alzheimera ponad dwa lata chodzący z balkonikiem, ostatnio od pół roku jest stale na wózku. Mieszkamy na paterze, mamy po 3 schody szerokie na ulicę i do ogrodu. Niestety ten etap zdrowia zamyka nas w czterech ścianach. Zrobiłam ostatnio wiele rzeczy dla ułatwienia mężowi funkcjonowania ( przestrzeń kąpielową, łóżko rehabilitacyjne, lżejszy wózek). Ten artykuł uzmysłowił mi bezsens moich wysiłków. Mam jednak pewną nadzieję, że przy ostatnich zmianach przepisów i znaczącym zwiększeniu środków budżetowych dla niepełnosprawnych, znajdą się jakieś nowe możliwości i dla osób dotkniętych tą chorobą.

  2. Kamil says:

    Świetna infografika oraz cały artykuł! Naprawdę cenne wskazówki jeżeli ktoś szuka odpowiedniego domu opieki dla osoby chorej na Alzheimera

  3. Żaneta says:

    Witam serdecznie ,bardzo dziękuję za powyższy artykuł.Od kilku lat z tą ciężką chorobą zmaga się mój ojciec,opiekuje się nim moja starsza siostra,jednak w ostatnim okresie choroba dosyć gwałtownie postępuje i siostra z trudem daje sobie radę z opieką.Zwróciła się do mnie z prośbą o pomoc w znalezieniu ośrodka dla 79 letniego ojca.Mieszkają w Sopocie szukam więc domu seniora w okolicach miejsca zamieszkania,ale bardzo trudno umieścić osobę z tą wymagającą chorobą w ośrodku dla niej przystosowanym.Może dysponujecie listą ośrodków,z którymi mogłabym się skontaktować .Serdecznie pozdrawiam.

    • Medicover Senior says:

      Pani Żaneto, bardzo nam przykro z powodu Pani sytuacji.
      Niestety nie dysponujemy listą, o którą Pani pyta.
      Życzymy powodzenia i pozdrawiamy serdecznie.