Leki dla seniorów to poważny temat, zwłaszcza w kontekście interakcji, jakie zachodzą między poszczególnymi medykamentami. Biorąc pod uwagę leki przepisane przez lekarza prowadzącego, a także te, które przepisał specjalista i w końcu leki bez recepty, które seniorzy przyjmują według własnego uznania – ryzyko niebezpiecznych interakcji znacząco rośnie.
Leki dla seniorów – rola reklamy
Według raportu Codemedia tylko w pierwszych trzech miesiącach 2017 roku branża farmaceutyczna wydała na reklamę przeszło 311 mln złotych. To wynik o 10% wyższy od zanotowanego w analogicznym okresie roku 2016.
Producenci środków farmaceutycznych najchętniej promują swoje produkty w telewizji. Coraz wyższe budżety przeznaczane są także na reklamę radiową. To drugi kanał, w którym branża farmaceutyczna lokowała największe budżety.
To nie jest przypadek. Użytkownikami internetu jest grupa docelowa 19-49 uwielbiana przez reklamodawców. Grupą docelową reklamy dotyczącej leków są w największej mierze seniorzy. A właśnie oni najczęściej korzystają z radia i telewizji, a w istotnie mniejszym stopniu z internetu.
Jednak to nie tylko seniorzy zażywają dużo leków. Zgodnie z ostatnim, jaki opublikowano raportem GUS, dotyczącym spożycia leków w ostatnim kwartale 2013 roku, 75,7 proc. osób stosowało przynajmniej jeden z leków lub suplementów diety – wynika z raportu GUS „Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych w 2013 roku”.
Co wpływa na spożycie leków?
Najbardziej na spożycie leków wpływał stan zdrowia i wiek. Osoby mające problemy zdrowotne częściej sięgały po leki niż pozostałe grupy respondentów. Niemal wszystkie osoby chorujące przewlekle, oceniające swój stan zdrowia jako zły lub bardzo zły stosowały leki (ponad 97 proc.). Jeżeli chodzi o kategorie wiekową to najczęściej leki stosowały osoby w wieku 70 lat i więcej (96,9 proc.) i osoby w wieku 60-69 lat (90 proc.). Wśród emerytów/rencistów odsetek osób zażywających leki stanowił 93,3 proc.
Analizując typy stosowanych specyfików okazuje się, że prawie 40 proc. osób korzystających stosowało je z powodu bólu głowy. Co czwarta osoba wskazała na leki związane z chorobami sercowo-naczyniowymi, z bólami stawów oraz na antybiotyki. 9 proc. zażywało leki związane z alergią, 6,5 proc. z cukrzycą. Suplementy diety przyjmowało 42,3 proc. osób stosujących jakiekolwiek leki.
Seniorzy największym konsumentem leków
Seniorzy spożywają też najwięcej leków w ujęciu ilościowym. Według badań PolSenior, poświęconych analizie aspektów starzenia się ludzi w Polsce, w ramach którego przebadano grupę prawie 7000 reprezentatywnych dla polskiej starości osób, stwierdzono, że ponad połowa starszych Polaków (55%) zażywa codziennie co najmniej 5 leków, a częściej niż co 10 osoba – 10 i więcej leków. Stosunkowo nieliczne osoby starsze nie zażywają leków na stałe (10%). Średnia liczba wynosiła nieco ponad 5, w tym 1 lek OTC. Im osoba starsza, tym średnia rosła.
Leki dla seniorów – niepożądane interakcje lekowe
Nadmierna reklama, zły stan zdrowia, a tym samym duże spożycie leków, wszystko to niestety nie sprzyja zdrowiu seniorów. Jeżeli na to wszystko nałożymy zmianę metabolizmu i tym samym procesu wchłaniania leków, to nic dziwnego, że niepożądane interakcje lekowe (jatrogenny zespół geriatryczny) w tej grupie wiekowej są dość powszechne.
A nie są to sprawy błahe. Typowe zagrożenia, które należą do jatrogennego zespołu geriatrycznego to: zwiększone ryzyko upadku, pogorszenia sprawności ruchowej, zaburzenia przemiany materii, zaburzenia świadomości, w tym majaczenia. Najczęstszą przyczyną jest przyjmowanie leków przeciwbólowych, leków uspokajających, nasennych.
Opieka domowa dla seniorów
|
Wraz z wzrostem ilości zażywanych leków ryzyko interakcji także znacząco rośnie (a przypomnijmy, że średnia dla seniora to 5 leków). Ryzyko wystąpienia interakcji przy stosowaniu 2 leków wynosi 5,6%, przy stosowaniu 5 leków już 50%, a przy przyjmowaniu 8 różnych leków ryzyko wystąpienia interakcji sięga 100 %. Działania niepożądane leków mogą być nawet przyczyną hospitalizacji osób w wieku podeszłym.
Jak ograniczyć wystąpienie interakcji lekowych?
Obserwuje się nawet zjawisko podania leku w związku z objawami, które wystąpiły jako efekt niepożądany zastosowanego wcześniej leku, czyli leczenie leku lekiem. Leki potrafią gorzej działać także po spożyciu określonych potraw i napojów, dla tego też najlepiej zalecać popijanie leków wodą. Zgodnie z zaleceniami dr Elżbiety Kozak-Szkopek aby ograniczyć niebezpieczeństwo wystąpienia interakcji u osób w wieku starszym należy:
Kto powinien czuwać nad spożyciem leków przez seniora?
Pozostaje oczywiście pytanie kto miałby to zrobić? Lekarz POZ, który albo faktycznie nie ma czasu, albo też (co niestety i też się zdarza) ochoty na pogłębiony wywiad z pacjentem i wyciągnięcie z niego informacji o wszystkich zażywanych lekach. Pamiętając, że w większości przypadków nie przypisywał tych leków? Specjalista, do którego większość seniorów dostaje się po 6 miesiącach czekania, a który ma na pacjenta około 5 minut wliczając w to ubranie i rozebranie do badania? Tym samym pytanie się o występujące dodatkowe choroby i zażywane leki choć potrzebne, raczej nie następuje.
A może farmaceuta? Ten jednak także niekoniecznie ma możliwość dopytania się o wszystkie zażywane leki – no i poza podaniem zamienników nie byłby uprawniony do zmniejszenia dawek, bądź wstrzymania wydania leków.
Idealne rozwiązanie wymaga niestety ujednoliconego systemu elektronicznej dokumentacji medycznej, e-recepty, bądź konta pacjenta, na którym gromadzone byłyby dane dotyczące wszystkich wydanych leków i zrealizowanych recept. Nie ustrzegłoby to przed interakcjami leków OTC i suplementów diety, ale i tak byłoby to znacznym ułatwieniem dla prowadzenia prawidłowej farmakoterapii a tym samym prawidłowego leczenia.
W nieidealnym świecie, którym jesteśmy pozostaje jedynie mieć nadzieję, że seniorzy od czasu do czasu trafią do lekarza z pasją i wiedzą, który pomoże im w ustaleniu prawidłowej, codziennej dawki leków, w czym z kolei z pewnością nie pomagają seniorowi wszechobecne reklamy środków farmaceutycznych.
Zobacz podobne artykuły:
Geriatra – lekarz dla seniora
Choroby wieku podeszłego – przegląd
Żywienie osób starszych – co warto wiedzieć?
Gimnastyka dla seniorów
Ćwiczenia pamięci dla seniorów
Depresja u osób starszych
Samotność osób starszych
Starzenie się organizmu. Co się dzieje z naszym organizmem w miarę upływu lat?
Inwestycja w zdrowie seniora
Choroby przewlekłe – przegląd informacji
Opieka nad seniorami w czasie pandemii
Jak dbać o zdrowie seniora?
Potrzeby osób starszych
Literatura tematu:
Specyfika farmakoterapii pacjentów w podeszłym wieku, Dorota Ksiądzyna, Adam Szeląg, http://pl.imul.pl/sites/default/files/1-Specyfika-farmakoterapii
Społeczne i ekonomiczne konsekwencje medykalizacji starości i starzenia się, Wieczorkowska Magdalena, http://dspace.uni.lodz.pl
Wielochorobowość i inne problemy zdrowotne starszych–zagrożenia, rozwiązania, system opieki zdrowotnej i środowiskowej,
Piotr Szucki, http://spzozmc.pl/wp-content/uploads/2017/03/
Zagrożenia sprawności funkcjonalnej osób starszych wynikające z samoleczenia lekami przeciwbólowymi,Agnieszka Neumann-Podczaska, Karolina Wawszczyk,Katarzyna Wieczorowska-Tobis, http://www.wple.net/plek/numery_2012/numer-10-2012/773-776.pdf
Samoocena stanu zdrowia i jej wpływ na zachowania konsumentów w starszym wieku, Marcin Świtała,
www.researchgate.net/profile/Marcin_Switala4/publication/
Uzależnienia wieku podeszłego, Monika Szpringer, Grażyna Czerwiak, Agnieszka Czerwiak, http://www.pielegniarstwo.ump.edu.pl/uploads/2013/4/324_4_50_2013.pdf
Komentarze zostały wyłączone.